Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Tornada Yataklar
Tornalamada yatak nedir?
Boyları fazla ve çapı küçük olan iş parçaları ile çapları büyük olan ağır parçaları tornalarken, parçanın yaylanmasını veya eğilmesini önlemek ya da punta uçlarına gelen yükü hafifletmek için, genellikle bir desteğe ihtiyaç duyurulur. Bu amaçlar için kullanılan düzeneklere yatak denir. Tornada yataklar önemli yardımcı aparatlardır.
Tornada İş Parçasını Yataklama neden yapılır
Uzun millerin serbest kalan ucu gezer punta ile desteklense bile, kalemin baskısı ve parçanın ağırlığı, daima iş parçasının esnemesine sebep olur. Bu esnemeyi önlemek için tornada yataklar kullanılır.
Torna kaleminin kesme esnasında yaptığı tesir ve iş parçasının ağırlığı, punta uçlarında bir baskının doğmasına sebep olur. Bu baskıyı önlemek için de yataklardan yararlanılır.
Tornada Yatak çeşitleri
Sabit yataklar :
Tabanı tornanın kayıtlarına uygun olarak hazırlanmış olup, kayıtlar boyunca istenilen yere bir mengene gibi bağlanabilirler.
Sabit yatağın kısımları (Yukarıda). Resmi büyütmek için üzerine tıklayınız.
İş parçasının boyu uzun ve çapı büyük ise sabit yatak kullanılır.Uzun ve küçük çaplı iş parçalarını, iki punta arasında tornalarken desteklemek için. Alın tornalama, delme, diş çekme ve delik büyütme işlemlerinde uzun iş parçalarını bir ucundan desteklemek için kullanılırlar.
Sabit yatakların, yataklık yapan üç ayağı vardır. Bunlar, iş parçasına göre ayarlanabilirler. Büyük iş parçaları için dört ayaklı sabit yataklar da yapılmıştır (Yukarıda).
Torna tezgahına sabit yatağın bağlanması
Sabit yatakların torna kayıtları üzerine tesbit edilebilmesi için, özel bağlama pabucu vardır.Sabit yatak torna kayıtları üzerine oturtulur ve bu bağlama pabucu ile monte edilir. Yukarıdaki videoda sabit yatağın nasıl bağlanacağı gösterilmiştir.
Tornada İş Parçasını Yataklama Nasıl yapılır ?
Torna tezgâhı üzerine gereken şekilde bağlanan yatağın ayarı için, iş parçasının belli bir kısmı uygun çapta tornalanmalıdır. Ayar vidaları çevrilerek iş parçasına hafifçe değdirilmesi gereken ayaklar, aynı miktarda ilerletilmiş olmalıdırlar. Aksi halde iş parçası salgılı döner. Salgıyı kontrol etmek için bir komparatörden yararlanılır. Komparatörün gösterdiği değere göre ayaklar ileri ve geri hareket ettirilerek iş parçasının düzgün dönmesi sağlanmalıdır. Düzgün dönme sağlanınca tesbit vidaları sıkılmalıdır.
Bu ayarlama işlemi, iş parçası düşük devirde döndürülerek yapılmalıdır. Dönme esnasında meydana gelecek ses ve titreşimlerden yatağın normal şekilde ayarlanıp ayarlanmadığını anlamak mümkündür. Ayaklar hiç bir zaman gereğinden fazla sıkılmamalıdır.
Sabit yatakla alın ve boyuna tornalama
İş parçasının tornalanmayacak tarafını üniversal aynaya bağlayınız.Torna arabasını gezer punta gövdesine kadar çekiniz. Sabit yatağı torna kayıtları üzerine bağlayınız.
Yatak, ayakları iş parçasının aynaya yakın olan bir yerinde ayarlandıktan sonra uca getirilirse, genellikle iyi netice verir. Bu yöntem ile, yatağın iş parçası ekseninde ayarlanması sağlanmış olur.
Ayna-punta arasında uzun millerin işlenmesinde salgı kontrolü için komparatörler kullanılır. Komparatör tarafından tespit edilen salgı, hem yatak ayaklarından hem de bağımsız çeneleri olan aynalar kullanılarak, ayna çenelerinin her birini salgıyı giderecek kadar sıkarak telafi edilebilir.
Daha sonra Sabit yatağın tesbit vidasından gevşeterek yatağın ayaklarını açınız ve bir miktar daha aynadan uzak bir yere getirip tekrar bağlayınız.
Parçanın uç kısmına en yakın yeri pas ve oksitlerden arındırmak için zımpara tutabilirsiniz.
Sabit yatağı zımparaladığınız kısma doğru götürüp bağlayınız.
Sabit yatağın iş parçasına sürtünmesini azaltmak amacıyla bir miktar yağ dökünüz.
İş parçası uç noktasından yataklandıktan sonra alın tornalama işlemine geçebiliriz. Punta deliği açma öncesinde alın tornalama yapmak gereklidir.
Gezer puntaya matkap mandrenini bağlayarak yanaştırınız ve punta deliğini açınız. punta deliği açarken punta matkabının ucunun 2/3 si girmesi yeterlidir.
Ve son olarak gezer puntanın ucunu punta deliğine yerleştiriyoruz ve gezer puntayı sabitliyoruz.
Gezer yataklar:
Küçük çaplı silindirik parçaların tornalanmasında, kalem baskısıyla esnemesini önlemek için gezer yatak kullanılır. Gezer yatağın, tornalama esnasında, kalemi izleyen iki ayağı vardır. Başlangıçta, yatağın iki ayağını ayarlayabilmek için, iş parçasının baş tarafından kısa bir yeri uygun çapa göre tornalanır.
Torna arabasındaki yerine civatalarla bağlanan gezer yatak, araba ile birlikte hareket eder. Böylece iki ayağın desteği, iş parçasının yaylanarak kalem üzerine sıçramasına engel olur.
Torna tezgahında gezer yatakla tornalamanın yapılışı (Yukarıda)
Bazı hallerde, gezer ve sabit yataklar aynı iş parçası üzerinde birlikte kullanılabilirler. İş parçasının boyu uzun ve çapı küçük ise hem sabit hem de gezer yatak kullanılır.
.
.
