Azdırma yöntemi ile dişli yapımı

Azdırma yöntemi ile dişli yapımı

Tek bir dişliyi kesmek için saatlerce, büyük çarklarda günlerce süren çalışmada frezeler fazla yıpranır. çok yayılmış olan bu sistemin frezeleri pahalıdır.

Fellow sisteminde olduğu gibi her modül büyüklüğü için ancak tek bir kesici freze gereklidir.

Bir usta bu tezgahlardan sekiz on tanesini kolaylıkla yalnız başına idare eder. Bu da ekonomik kazançtır.

Yuvarlanma metoduyla çalışan diğer sistemlerde de olduğu gibi bir defada üst üste yerleştirilmiş bir kaç dişli çark birden kesilebilir (yandaki şekil- Radyal-Eksenel frezeleme)

Düz dişli imal etmek için bu sonsuz vida şeklindeki helisel frezelerin dişli tezgahına kendi helis açısı kadar eğik olarak bağlanmaları gerekir. Böylece düz dişli çark elde edilir.

Helisel dişli açmak için, ya frezenin bağlı olduğu malafa tablasındaki taksimat ayarlanır, veya değiştirme dişlileri ile helis açısı ayarlanır.

Eğer helis açısı malafa tablasındaki taksimata göre ayarlanacaksa, dişlinin helis yönüne göre frezenin helis açısına frezenin adım açısını eklemek veya çıkarmak gerekir. Frezenin helis açısının değeri frezelerin üzerinde yazılı olup frezeler sol ağızlı ise frezenin helis açısı çıkarılacak yerde eklenir veya eklenecek yerde çıkarılır.

Düz dişli  işlemek için (yukarıda solda) takımın eksenini γ0 kadar sağa eğmek gereklidir. Yukarıdaki resimde sağda ise bir helisel dişlinin açılışımı görüyoruz. Sol helis elde etmek için takım eksenini β − γ0 kadar sola eğmek gereklidir.

Piyasada “azdırma” adı altında tanınan sonsuz vida şeklindeki frezeler tek ağızlı veya bir kaç ağızlı olurlar. Genel olarak kaba talaş kesmek için tek ağızlı, ince talaş kesmek için iki ağızlı sonsuz vida frezeleri kullanılır.

Tek ağızlı frezelerle iyi kaliteli dişliler elde edilirler. Bununla beraber daha yüksek verimlerinden dolayı son yıllarda gerek kaba ve gerekse ince talaş için bir kaç ağızlı sonsuz vida frezeleri kullanılmaya başlanmıştır.

Azdırma metodu ile sonsuz vida karşılık dişlisi yapımından görüntü (yukarıda)

Azdırma yöntemi ile dişli yapımı çakıların özelliği

Genel olarak DIN normlarının tesbit ettiği, kalitesi 8 veya 8 den ufak olan dişli çarkları tek ağızlı sonsuz vida frezesi ile, 8 den daha büyük kalitedekiler ise iki ağızlı sonsuz vida frezeleri ile açılırlar. çok fazla diş sayısı olan dişli çarkların imalinde 5, hatta 7 ağızlı sonsuz vida frezeleri kullanılabilir. Burada sonsuz vida şeklindeki frezesinin ağız sayısının, diş açılan çarkın diş sayısına tam bölünmemesi sağlanmalıdır. Eğer tam bölünürse sonsuz vida frezesinin aynı dişleri her zaman dişli çarkın aynı dişlerini keser ve bıçaktaki aşınmadan ötürü imalattaki hata artabilir.

Ağızları (adımları) birden fazla olan sonsuz vida frezelerinde şu özelliğe dikkat etmelidir: Tezgahta imal edilebilecek en küçük diş sayısı 8 ise iki ağızlı (adımlı) bir sonsuz vida frezesiyle ancak 16 veya üç ağızlı bir sonsuz vida frezesiyle ancak 24 dişi olan bir çark imal edilebilir.