AWD Nedir ?

Merhaba Arkadaşlar AWD dört tekerden çekiş sistemi, 4WD çekiş sisteminin daha da geliştirilmesiyle ortaya çıkan sistemdir. Özellikle “sürekli dört tekerden çekiş sisteminin (full time 4WD)” performans odaklı geliştirilerek binek otomobil ve SUV modellerde kullanıma sunulmuş halidir.

AWD Temel Olarak; sürekli dört tekerden çekiş sistemidir, motorda üretilen ve şanzımandan çıkış yapan tork, sürekli olarak dört tekere birden gönderilir. Bmw xDrive, Audi Quattro, Mercedes 4matic buna örnektir.

Gelişmiş çekiş kontrol sistemleri, awd ve tork yönlendirme sistemleriyle aracın performansı, yol tutuşu, viraj alma kabiliyeti, stabilizesi önemli ölçüde iyileştirilmiştir. Sistemin ilave donanımları ve parçaları sebebiyle maliyet artmıştır (daha pahalı araç modelleridir), aracın ağırlığı artmıştır ve yakıt tüketimi artmıştır.

Torkun ön ve arka akslara dağılım oranı, marka-model ve teknik özelliklere göre değişiklik gösterir. Çok genel bir ayrımla arazi araçlarında 4wd, binek araçlarda awd kullanılır diyebiliriz.

Önden çekişli araçlar üreten Audi ve arkadan itişli araçlar üreten Bmw, mevcut güç aktarma organlarını 4 çeker sisteme uyarlamıştır. Awd çekiş sisteminde normal sürüşte 4 çekerde tork dağılımı %40 ön ve %60 arka akslara dağılır. 4 tekerden çekiş sisteminde torkun daha büyük oranı arka tekerlere verilir, çünkü kalkışta araç yükü önden arakaya yığıldığından arkadan itiş daha iyi performans sağlar.

İlk  nesil awd sistemlerinde, tork dağılımı sabitti, Mesela tork %60 arka akslara – %40 ön akslara gönderiliyordu. Bu oran hiç değişmiyordu. Awd sisteminin tanımını yaparken “sürekli” denmesinin sebebi buydu. Ama teknoloji öyle ilerledi ki, “sürekli” dört çeker araçlar, yol ve sürüş koşullarına göre veya sürücünün bir butona basmasıyla “iki çeker” hale gelebilmektedir.

Transfer kutusu; ön ve arka akslara tork dağılımını sağlayan dişli sistemidir. Transfer kutusu tork dağılımı yaptığı gibi, arka ve ön aksların virajlarda farklı hızlarda dönebilmelerine de müsaade ediyordu. Eskiden kullanılan mekanik transfer kutularında, dişli oranları değiştirilemediğinden, ön ve arka akslara tork dağılımı üretimde belirleniyor ve sabit kalıyordu (örn:%65 arka – %35 ön gibi). Örneğin sabit bir dişli oranı sunan merkezi bir diferansiyel veya bir planet dişli sistemi bu amaçla kullanılabiliyordu.

Akıllı Dört Tekerden Çekiş Sistemi AWD

Çekiş gücünün elektronik olarak çok hassas ve mükemmel şekilde tekerleklere dağıtılmasını sağlayan sisteme akıllı dört tekerden çekiş sistemi diyebiliriz.

Mekanik, hidrolik, elektronik ve bilgisayar sistemlerinin (ECU) geliştirilip çekiş sistemlerinde, transfer kutularında, diferansiyelerde kullanılmasıyla ön ve arka akslara tork dağılımı daha geniş bir aralıkta değiştirilebilir hale gelmiştir.

Örneğin ; Torkun %85 arka akslara, %15 ön akslara dağıtılması gibi.

Gelişmeler devam ettikçe, tork dağılımı zirveye ulaştı, öyle ki torkun %100’ünü ön veya %100’ünü arka akslara dağıtabilen awd sistemleri geliştirildi. Tanımda belirtilen “sürekli” dört tekerden çekiş tanımına şerh konması gerekti, çünkü gerektiğinde bir awd araç tamamen önden çekişli veya tamamen arkadan çekişli hale gelebiliyordu. Bunlara Örnek Verecek Olursak Bmw xDrive Modeli Tamda Böyle Birşey

Mesela aracın ön iki tekeri buz üzerindeyken, mili saniyeler içinde tork arka akslara gönderilerek aracın ilerlemesi sağlanmaktadır. Ya da ekonomik sürüş için, ihtiyaç duyulmadığı anlarda çekiş kontrol ünitesi awd‘yi devre dışı bırakarak aracın önden çekişli olarak kullanılmasına imkan sunuyor.

Awd sistemlerinde kullanılan teknolojik gelişmeler (mekanik-hidrolik-elektronik), onların “nesillere” ayrılmasına sebep oldu ve kabiliyetlerini arttırdı.

Sürüş karakteristiği (sürüşün kendine has özellikleri) ve yol şartlarına göre, motordan gelen tork, ön ve arka akslara mükemmel şekilde dağıtılabildiği gibi; akslarda ki sağ ve sol tekerlek arasındaki tork paylaşımı da, gelişmiş diferansiyel sistemleri veya Elektronik Diferansiyel Kildi (Electronic Differential Lock (EDL)) sistemiyle (ABS modülüyle birlikte çalışarak) çekişi-tutunmayı kaybeden tekerleğe frenleme yaptırılarak sağlanmaktadır. (EDL’de bir diferansiyel kilitleme mekanizması yoktur, benzer görevi elektronik olarak yaptığından edl denmiş)

Torque Vectoring: Torkun, ön ve arka akslara, sağ ve sol tekerleklere farklı oranlarda dağıtılmasına, hangi tekerleğe ne kadar tork gönderileceğinin belirlenmesine, tork yönlendirme (torque vectoring) denir.

Ön ve arka akslara ne kadar tork gönderileceğini transfer kutusu-merkezi diferansiyel ayarlar.

Awd Transfer Kutusu Tipleri

Torkun ön ve arka akslara dağıtılmasında aşağıdaki sistemler kullanılır:

Awd Diferansiyel Tipleri

1. Klasik (açık) Diferansiyel (tork dağılımını ayarlamaz, eşit dağıtır)

Sağ ve sol tekerlekler arasındaki tork dağılımını, sınırlı kaymalı diferansiyel’in (lsd) alt çeşitleri olan:

1. Torsen Diferansiyel (Torka Duyarlı Diferansiyel)
   
2. Viskoz Kavrama – (Viscous Coupling)
   
3. Çok Diskli Hidrolik Kavrama (Hydraulic multi-plate clutch) gibi donanımlar ayarlar.

Awd araçların çekiş sistemlerinde farklı teknik özelliklere sahip farklı donanımlar kullanılmaktadır. Sistem bileşeni donanımlar markadan markaya değişebileceği gibi, aynı serinin farklı modellerinde bile değişebilmektedir.

Bir diğer yazımız olan awd mi 4wd mi yazısına bakmanızı tavsiye ediyorum.

Awd sisteminde çok genel olarak iki konsept belirlenebilir:

1. Ön ve arka akslarda klasik açık diferansiyel + transfer kutusu + Elektronik Diferansiyel Kildi (Electronic Differential Lock (EDL) ile sağ-sol aksa tork dağılımı.
2. Ön ve arka akslarda kilitlenebilir diferansiyel (lsd türevleri) ile tork dağılımı + transfer kutusu.

 

Otomotiv üreticilerinin geliştirdiği awd çeşitleri Nelerdir ?

1. Mercedes 4Matic,
2. BMW xDrive,
3. Audi Quattro,
4. Vw 4motion,
5. Subaru SAWD Simetrik Dört Tekerlekten Çekiş
6. Toyota All-Trac
7. Honda SH-AWD