Aykut SARITAŞ Bilgi Paylaşım Sitesi !
Antik çağlardan günümüze kadar gelen dama, icadı ve oynanış şekli ile ilgili birçok iddianın bulunduğu bir oyundur. Yunanlı savaşçı Palamed tarafından icat edildiği öne sürülen dama, elde edilen bilgilere göre o dönemdeki askerlerin keyifli vakit geçirmeleri amacıyla geliştirilmiş bir oyundur.
Mısırlı firavunlar da damanın icadı ile ilgili söz sahibi olan medeniyetler arasında yer alıyor. Bu noktada Mısır’da yapılan kazılar sonucunda dama oyununa ilişkin birçok iz bulunduğu belirtilmiştir. İki kişi ile oynanan dama için 32 taşa ihtiyaç vardır.
[renkbox baslik=”Beyzbol Nedir? Nasıl Oynanır? Tarihçesi Nedir?” link=”https://bilgihanem.com/beyzbol-nedir-nasil-oynanir/” resim=”https://bilgihanem.com/wp-content/uploads/2016/04/beyzbol-nedir-nasil-oynanir.jpg” renk=”yesil” yenisekme=”evet”][/renkbox]Taşlar eşit sayıda oyunculara paylaştırılır ve dama tahtası üzerine dizilerek oyuna başlanır. Dama tahtası üzerinde 64 adet kare şekil yer almaktadır. Dama oyunu ilk oynandığı yıllarda bugünkü halinden çok farklı şekildeydi. Şimdiki hali ile ilk olarak 1500 yılında Avrupa ülkelerinde oynanmıştır.
Dama Nedir?
Karşılıklı iki kişinin oynadığı, pratik zeka ve beceri isteyen dama çok eski zamanlardan bu yana varlığını sürdüren bir oyundur. Tıpkı satranç oyununda olduğu gibi kemikten veya tahtadan yapılmış olan bir zemin 64 kareye bölünmüştür. Dama tahtaları çoğunlukla 8X8 olabildiği gibi, 10X10 ve 12X12’lik çeşitleri de mevcuttur. Üzerinde iki farklı renkten oluşan yuvarlak taşlar oyuncuların sırayla yaptıkları hamlelerle karşı tarafa doğru sürülür.
Damanın kendine has terimleri vardır ve bu terimlerin bilerek oynanması daha keyif vericidir. Amatör olarak dama oynayan kişiler dama terimlerinin çok azına hâkim olsa da, bu oyunu profesyonel bir spor olarak icra edenler, pek çok dama terimini bilmektedir. Dama oyununda en çok kullanılan terim, hamledir. Oyuncunun taşını bulunduğu kareden ileri bir kareye taşıması durumuna hamle denmektedir. Kayım ise, oyuncuların eşit sayıda oyunu bitirmeleri ve berabere kalmalarıdır. Dama oyunu ilgi çekici bir oyun olmasına karşın günümüzde çok fazla değer görmemesinin başlıca nedenleri arasında, belirli kuralların yazılı olarak bulunmamasından kaynaklanmaktadır.
Dama Nasıl Oynanır?
Dama tahtası üzerindeki 64 karenin renkleri yarısı siyah yarısı da beyaz olmak üzere ikiye ayrılır. Her bir renk bir oyuncunun oyun alanını ifade etmektedir. Oyun, taşların oyuncu tarafından karşı oyuncunun tarafına ilerlemesi ile devam eder. Karşı oyuncunun taşı üzerinden atlayarak rakibin taşını esir alması oyuncuya öncelik tanır. Oyunun bitişi, oyuncunun kendi taşını rakibinin sahasındaki son sıraya ilerletmesi durumunda dama oluşur ve kazanan o kişi olur. Karmaşık bir oyun gibi görünse de, oyunu bilen ve oynayanlar için oldukça keyifli bir oyundur.
Dama oyununun iki kişi arasında kurulması için, oyuncuların verdiği ya da bastığı taşları ilk hamlede almaları gerekiyor. Alınacak taşlar eşit sayıda ise, oyuncu istediği taraftan taş alma hakkına sahiptir. Oyun sırasında hamle yapılmak üzere alınan taşın geri dönüşü yoktur. Bu anlamda hamleden vazgeçme ya da değiştirme durumu söz konusu değildir. Taş basan oyuncu gereken durumlarda uyarılmalıdır. Dama olmaya yaklaşan oyuncunun 7. sütuna geldiğinde rakibini uyarması gerekir. Aynı uyarıyı 8. sütuna ulaşıp dama olduğu zaman da yapmalıdır. İnsanlar arasındaki iletişimin de kuvvetlenmesi açısından oldukça önemli bir oyun olan dama, özellikle çocukların beyin gelişimleri için gayet faydalı bir oyun niteliği taşımaktadır.
Damanın Tarihçesi
Eski dönemde yaşayan insanların eğlenceli vakit geçirmek için geliştirdiği bir takım oyunlar mevcuttur. Bu oyunlardan biri olan dama, pek çok kişinin mucidi olduğunu iddia ettiği bir oyundur. Oyunun düşünmeyi ve pratik zekâyı öne çıkarma özelliği bulunmaktadır. Oyun gereçleri ve bazı kuralları ile tavlaya benzese de kendi içinde geçerli kuralları olan ve anlaşılması oldukça kolay bir oyundur. (Bakınız: Tavla Nedir?) Oyuncular sırayla hamle hakkına sahip olarak ellerindeki taşlarla rakibin alanına hakim olmayı amaçlamaktadır. 2013 yılında Dama Federasyonu kurulmuş ve bu konuda birçok müsabaka gerçekleştirilmiştir. Bu oyunun bir federasyon kuruluşuna sahip olması, oyun olmasının yanı sıra, spor niteliği de taşımasına neden olmaktadır.
