Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Maddeleri ve Sonuçları

Mondros Ateşkes Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan antlaşmadır. Mütakere ( antlaşma, (bırakışma )belgesi, Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey tarafından imzalanmıştır. Limni adasının Mondros Limanı’nda bulunan demirli Agamemnon zırhlısında gerçekleşen bu mütakere ile birlikte 30 Ekim 1918 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu fiili olarak sona ermiştir. Mondros Mütarekesi, Osmanlı İmparatorluğu sonrasında kurulan Türkiye’nin çerçevesini çizen ilk uluslararası belge olma niteliği taşıması açısından önemlidir.

Mondoros Ateşkes Antlaşması’nın İmzalanması

Ordu, İngilizlerin Filistin’de taarruzu karşısında yenilgiye uğramış, 1 Ekim’de Şam düşmüştü.  Talat Paşa kabinesi istifa etti. İngiltere ile olan iyi ilişkileriyle  bilinen Rauf Bey (Orbay) Bahriye Nazırı oldu. Osmanlı’da esir bulunan İngiliz generali Townsend, Osmanlı’nın ateşkes şartlarını iletmek üzere, 18 Ekim’de deniz yoluyla gizlice Midilli’ye gönderildi. Bu arada İngiliz hükümeti,  Limni’de bulunan Amiral Calthorpe’a ateşkes görüşmelerini başlatma yetkisi verdi. Türk hükümeti görüşme için Rauf Bey’i görevlendirildi.  Dışişleri Müsteşarı Reşat Hikmet Bey’in de eşlik ettiği müzakere 4 gün sürdü.

30 Ekim akşamına kadar süren ve oldukça çetin geçen görüşmeler sonucunda, 1 Kasım sabahından geçerli olmak üzere Osmanlı İmparatorluğu ile Britanya İmparatorluğu arasında nihai ateşkes ilan edilmiş oldu. Bu arada 28 Ekim’de Fransız hükümeti bir notayla anlaşma görüşmelerine katılma isteğini bildirdiyse de bu talep İngiltere tarafından dikkate alınmadı.  

Mondros Ateşkes Antlaşması’nın Maddeleri

25 maddeden oluşan ateşkes (mütakere, bırakışma) Antlaşmasının Maddeleri şunlardır:

1- Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının açılması, Karadeniz’e serbestçe geçişin temini ve Çanakkale ve Karadeniz istihkamlarının İtilaf Devletleri tarafından işgali sağlanacaktır.

2- Osmanlı sularındaki bütün torpil tarlaları ile torpido ve kovan mevzilerinin yerleri gösterilecek ve bunları taramak ve kaldırmak için yardım edilecektir.

3- Karadeniz’deki torpiller hakkında bilgi verilecektir.

4- İtilaf Devletlerinin bütün esirleri ile Ermeni esirleri kayıtsız şartsız İstanbul’da teslim olunacaktır.

5- Hudutların korunması ve iç asayişin temini dışında, Osmanlı ordusu derhal terhis edilecektir.

6- Osmanlı harp gemileri teslim olup, gösterilecek Osmanlı limanlarında gözaltında bulundurulacaktır.

7- İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit edecek bir durumun ortaya çıkması halinde herhangi bir stratejik yeri işgal etme hakkına sahip olacaktır.

8- Osmanlı demiryollarından İtilaf Devletleri istifade edecekler ve Osmanlı ticaret gemileri onların hizmetinde bulundurulacaktır.

9- İtilaf Devletleri, Osmanlı tersane ve limanlarındaki vasıtalardan istifade sağlayacaktır.

10-Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacaktır.

11- İran içlerinde ve Kafkasya’da bulunan Osmanlı kuvvetleri, işgal ettikleri yerlerden geri çekilecekler.

12- Hükümet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir.

13- Askeri, ticari ve denizle ilgili madde ve malzemelerin tahribi önlenecektir.

14- İtilaf Devletleri kömür, mazot ve yağ maddelerini Türkiye’den temin edeceklerdir. (Bu maddelerden hiçbiri ihraç olunmayacaktır.)

15- Bütün demiryolları, İtilaf Devletlerin zabıtası tarafından kontrol altına alınacaktır.

16- Hicaz, Asir, Yemen, Suriye ve Irak’taki kuvvetler en yakın İtilaf Devletlerinin kumandanlarına teslim olunacaktır.

17- Trablus ve Bingazi’deki Osmanlı subayları en yakın İtalyan garnizonuna teslim olacaktır.

18- Trablus ve Bingazi’de Osmanlı işgali altında bulunan limanlar İtalyanlara teslim olunacaktır.

19- Asker ve sivil Alman ve Avusturya uyruğu, bir ay zarfında Osmanlı topraklarını terk edeceklerdir.

20- Gerek askeri teçhizatın teslimine, gerek Osmanlı Ordusunun terhisine ve gerekse nakil vasıtalarının İtilaf Devletlerine teslimine dair verilecek herhangi bir emir, derhal yerine getirilecektir.

21- İtilaf Devletleri adına bir üye, iaşe nezaretinde çalışacak bu devletlerin ihtiyaçlarını temin edecek ve isteyeceği her bilgi kendisine verilecektir.

22- Osmanlı harp esirleri, İtilaf Devletlerinin nezdinde kalacaktır.

23- Osmanlı Hükümeti, merkezi devletlerle bütün ilişkilerini kesecektir.

24-Altı vilayet adı verilen yerlerde bir kargaşalık olursa, vilayetlerin herhangi bir kısmının işgali hakkını İtilaf Devletleri haiz bulunacaktır.

25-Müttefiklerle Osmanlı Devleti arasındaki savaş, 1918 yılı Ekim ayının 31 günü mahalli saat ile öğle zamanı sona erecektir.

Uygulamada Mondros Ateşkes Antlaşması

13 Kasım 1918’de İtilaf donanmalarına mensup bir filo, bırakışmanın 1. maddesi uyarınca Çanakkale ve İstanbul boğazlarındaki askeri bölgesine girdi. İtalya 22 Mart 1919’da anlaşmanın 7. maddesini gerekçe göstererek tek taraflı olarak Antalya’yı işgal etti.
Mayıs 1919 başlarında Paris Barış Konferansı, Mondros’ta verilmiş sözlere uymayarak İzmir’in Yunanlar tarafından işgal edilmesi kararını aldı. Aynı günlerde Osmanlı İmparatorluğu’nun birçok köşesi İtilaf devletlerince işgal edildi; Kars ve Batum milli şura hükûmetleri İngilizler tarafından dağıtıldı.

www.aykutsaritas.com Tarih Kategorisi

Göz Atın!

Çandarlı Halil Paşa Kimdir? Hayatı Hakkında Bilgi

Osmanlı Devleti’nin idam edilen ilk sadrazamı olarak tarihe geçen Çandarlı Halil Paşa, imparatorluğun en önemli devlet adamları arasındadır. Bu nedenle sizlere; Çandarlı Halil Paşa’nın hayatı, ailesi, ölümü, kısacası hayatı hakkında merak edilenleri bulacağınız yazıyı hazırladık.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir