Finansal Piyasalarda Ayı Piyasası Nedir ve Özellikleri Nelerdir?

Borsada hisse senetlerinin düşüşünü ifade etmek için kullanılsa da bu yanıltıcı olabilir. Öncelikle Ayı piyasası nedir? Bu kavram üzerinde kısaca duralım. Ayıların hakim olduğu piyasa veya ayı piyasası piyasada satıcıların etkin olması, yani hisselerin buna paralele olarak değer kaybetmesidir. Hisse senetleri ile sınırlı değildir. Forex işlemleri, altın piyasası ve tahvil piyasası için kullanılan bir terimdir. İngilizce bearish market olarak adlandırılan Ayı piyasası, satışların devamını, derinleşmesini yani kısaca karamsarlığı ifade eder. Ayı piyasasının teyidinin uzman veya deneyimli yatırımcılar tarafından teyit edilmesiyle beraber, ilgili finansal yatırım aracı satış yapılarak değerlendirilmektedir.

Ayı piyasası yani ana trendin aşağı yönlü hareketinin bittiğini anlamak için yine teknik bilgi gerekir. Teknik bilgi yanında, ulusal ve global piyasaların da takip edilmesi doğru ve hızlı hareket etmek için olumlu özelliktir. Piyasalardaki aşağı yönlü veya yukarı yönlü ana trend oluşumunu belirleyen bir çok etken vardır. Sadece ulusal ölçekli ekonomik, sosyal ve politik durumlar değil küresel ölçekli gelişmeler de piyasayı doğrudan ve etkin olarak piyasalardaki yönü etkilemektedir.

Ayı piyasasında fiyatlar, uzun süre daha düşüş trendinde olabilir. Bu durum piyasanın beklentisinin düşüş trendinin devamı şeklinde olduğunu da göstermektedir. Ayı piyasası, genel piyasalarda hisse bazlı finansal ürünler için de geçerlidir. Örneğin BİST 100 yukarı yönlü bir trende (Bkz: * Boğa Piyasası) girdiği halde bir A hissesinde satıcılar yani ayılar etkin olabilir. Bu örnekteki A hissesinin ayı piyasasına girdiğini, ana trendin aşağı yönlü hareketinden (düşüş trendi) anlarız. Aynı şekilde, hissenin bir önceki tepe seviyesinden %20 düşmüş olması da Ayı piyasasına girildiğini göstermektedir.

Ayı piyasası ne kadar zaman sürer?

Satıcılı seyrin ne kadar süreceğini öngörmek için genel bir kural yoktur. Bununla birlikte, fiyatlar uzun süren bir düşüş trendi içinde olur. Ayı piyasasının etkisi nedeniyle ilgili finansal ürüne alıcı gelmez. Bunu talep azalması şeklinde yorumlarız. Azalan talep nedeniyle de fiyatların düşmeye devam edeceği beklenmelidir.

Boğa piyasası ise ayı piyasasının tam tersi olarak, ilgili piyasanın uzun bir süre daha yükseliş trendinde olacağını, o piyasadaki ürünlere olan talebin artmakta olduğunu göstermektedir.

Ayı Piyasasını daha somut bir örnekle açıklayalım:
2000’li yılların başından itibaren 2012 yılının başına kadar altın fiyatları yükseliş trendi göstermiştir. Boğa piyasası olarak adlandırılan bu yükseliş, 2013 yılı ortalarında, 2011 tepe fiyat seviyesi olan 1900 Dolar ons seviyesinden 1500 dolar ons düzeyinin de altına kadar geriledi. Bu düşüş, bir önceki tepe seviyesinden %30 civarında bir düşüş kadardı. Bu durum altın fiyatları açısından bir ayı piyasasını teyit etmiş oldu.

Ayı piyasasının ne kadar süreceğini tahmin etmek gerçekten zordur. Tek bir olgu değil, çoklu faktörlerin etkisi söz konusudur. Örneğin ABD’deki Mali Kriz döneminde 2007-2009 yılları arasında gerçekleşen Ayı Piyasası yaklaşık 17 ay sürdü. S&P 500, bu süre zarfında değerinin% 50’sini kaybetti.